Sài Gòn, thành phố từng là biểu tượng của sự phồn vinh và sáng tạo, nay đang đứng trước sự thoái trào nghiêm trọng của ngành kiến trúc và xây dựng. Nếu thế hệ cha anh đã từng là những người tiên phong, góp phần tạo dựng nên diện mạo của một đô thị hiện đại, thì hiện tại, ngành kiến trúc ở Sài Gòn đang rơi vào một hố sâu thẳm của sự suy đồi và thất bại.
Điều đáng buồn là sự lụi tàn này không đến từ sự thiếu thốn nguồn lực hay công nghệ, mà bắt nguồn từ chính sự ngu muội của đại đa số các chủ dự án và nhà đầu tư. Họ, những kẻ nắm trong tay vận mệnh của thành phố, lại không hiểu gì về giá trị thực sự của kiến trúc. Họ chỉ nhìn thấy những con số, lợi nhuận trước mắt mà không hề có cái nhìn dài hạn về sự phát triển bền vững. Họ không tôn trọng nghề kiến trúc, không biết rằng mỗi công trình là một tác phẩm nghệ thuật, một di sản để lại cho thế hệ mai sau.
Những người chủ dự án ấy, với túi tiền nặng trĩu nhưng trí tuệ nghèo nàn, đã đặt áp lực vô lý lên các kiến trúc sư và nhà thầu. Họ ép giá, bắt buộc phải cắt giảm chi phí, mà không hề quan tâm đến chất lượng và đạo đức nghề nghiệp. Điều này đã dẫn đến một cuộc cạnh tranh khốc liệt, nhưng lại hoàn toàn thiếu lành mạnh giữa những người làm thiết kế và thi công. Không ít người, vì miếng cơm manh áo, đã phải đánh đổi lòng tự trọng, phải cúi đầu trước những yêu cầu vô lý, chấp nhận làm những công trình thiếu thẩm mỹ, thiếu bền vững, chỉ để tồn tại.
Ngành kiến trúc Sài Gòn không chỉ đang đối mặt với vấn đề cạnh tranh về giá mà còn với sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức nghề nghiệp. Một thời, người ta tự hào khi được là một kiến trúc sư, một nhà xây dựng, nhưng giờ đây, danh dự ấy đã bị vấy bẩn bởi những kẻ sẵn sàng bán rẻ đạo đức để đổi lấy lợi nhuận nhanh chóng. Những kẻ sao chép ý tưởng, phá vỡ quy tắc nghề nghiệp, làm việc chỉ để kiếm tiền chứ không phải để tạo ra giá trị, đã làm mất đi vẻ đẹp và phẩm giá của nghề.
Thế nhưng, trong bức tranh đen tối này, vẫn còn le lói những tia sáng hy vọng. Đó là những kiến trúc sư trẻ, những người vẫn giữ được lòng đam mê và nhiệt huyết với nghề. Họ là những người hiểu rằng kiến trúc không chỉ là xây dựng, mà còn là tạo dựng linh hồn cho một không gian sống. Họ vẫn đang nỗ lực từng ngày, dù gặp muôn vàn khó khăn, để giữ vững giá trị nghề nghiệp và tạo nên những công trình không chỉ đẹp mắt mà còn có giá trị bền vững.
Nếu thế hệ trẻ này nhận được sự hỗ trợ và tôn trọng đúng mức, nếu họ được trao cơ hội để thể hiện tài năng và ý chí, thì Sài Gòn vẫn có cơ hội phục hồi. Ngành kiến trúc có thể trở lại đúng quỹ đạo, và thành phố này có thể tiếp tục phát triển mà không đánh mất đi bản sắc và vẻ đẹp vốn có. Chúng ta vẫn có thể tin rằng, với lòng quyết tâm và sự kiên trì, một tương lai tươi sáng hơn sẽ đến với kiến trúc Sài Gòn.
——
Bài của Ken
